Ολλανδικές εκλογές: Νικητής και Ηττημένος

Όλοι δείχνουν να χαίρονται με την νίκη του Mark Rutte στην Ολλανδία. Ο κίνδυνος πέρασε μας λένε και το «Κακό» (βλ. Geert Wilders) κατατροπώθηκε. Όλα φαίνεται σαν να γύρισαν σε μια κανονικότητα στην Ευρώπη, που ανακουφισμένη μπορεί να κοιτάξει ξανά προς την κατεύθυνση που νόμιζε ότι είχε πάρει, αυτή της «κοινής Ευρωπαϊκής μας πατρίδας» κτλ. Είναι όμως έτσι;

Του Παναγιώτη Α. Καράμπελα* - 17/03/2017

Η αλήθεια είναι πως, όχι! Κάθε άλλο. Ο Mark Rutte μπορεί όντως να νίκησε και με μια κάποια διαφορά, όμως οι…«ανακουφισμένοι» θα έπρεπε πραγματικά να είναι πολύ προβληματισμένοι και κυρίως, ανήσυχοι.

Αν κοιτάξουμε λίγο πιο προσεκτικά τι συνέβη με τις Ολλανδικές εκλογές, θα διαπιστώσουμε ότι η νίκη του Mark Rutte είναι ένα καθαρά συγκυριακό αποτέλεσμα, καθώς η σύγκρουση της Ολλανδίας με την Τουρκία και η σκληρή στάση του επανεκλεγέντα Ολλανδού πρωθυπουργού, του έδωσε την ώθηση που χρειαζόταν για να πάρει το προβάδισμα και τελικά τη νίκη.

Όμως, αυτό έγινε με μια μετατόπιση των θέσεών του προς την πλευρά του Geert Wilders. Ουσιαστικά, κέρδισε μεταλλάσσοντας ένα μέρος της πολιτικής του ώστε να ομοιάζει με του αντιπάλου του. Έτσι, το εκλογικό εκείνο κομμάτι που του έδωσε τη νίκη προήλθε από τον Wilders, όχι επειδή «είδαν το φως το αληθινόν» και «κατάλαβαν το λάθος», αλλά επειδή είδαν τις τελευταίες κρίσιμες ημέρες μια κάπως πιο μετριοπαθή, ίσως, εκδοχή των απόψεων του συντηρητικού (λαϊκιστή για κάποιους…) υποψηφίου που μέχρι την τελευταία στιγμή υποστήριζαν.

Έτσι έχουμε μια πολιτική-κομματική νίκη για τον Rutte, αλλά όχι και μια ιδεολογική νίκη όπως ισχυρίζονται κάποιοι πολιτικοί, δημοσιογράφοι και αναλυτές. Αν μη τι άλλο, αυτό θα μπορούσε να το ισχυριστεί ο Wilders, αφού το κόμμα του Ολλανδού πρωθυπουργού υποχώρησε χάνοντας έδαφος και έδρες, ενώ το κόμμα του συντηρητικού υποψηφίου κέρδισε έδρες ενισχύοντας τα ποσοστά του.

Και η υφέρπουσα επιτυχία του τελευταίου δεν τελειώνει εδώ, καθώς, όπως προκύπτει, έχασε μια μάχη, άλλα έχει βάλει αξιοσημείωτες…βάσεις για να νικήσει τον πόλεμο. Το μέλλον είναι δύσκολο για τον Rutte καθώς πέραν από τις προαναφερθείσες τάσεις στα ποσοστά των δύο, έχει να αντιμετωπίσει και την διαπιστωμένη «συνήθεια» των ψηφοφόρων να μην ψηφίζουν εύκολα πάνω από δύο ή τρείς συνεχόμενες θητείες τον ίδιο πρόεδρο ή πρωθυπουργό, ακόμα κι αν είναι πετυχημένος. Ας θυμηθούμε το παράδειγμα του Winston Churchill ο οποίος αν και κέρδισε τον Β’ ΠΠ, έχασε στις εκλογές που ακολούθησαν. Όμως, αυτό είναι το λιγότερο.

Η συγκυρία επέτρεψε στον Rutte να συσπειρώσει πολύ κόσμο γύρω του, χάρη σε ένα φαινόμενο που παρατηρείται σχεδόν σε κάθε ανάλογη περίπτωση: ο λαός σε περιόδους οποιασδήποτε μορφής αντιμαχίας με εξωτερικούς αντιπάλους, πάντα στηρίζει τον εκάστοτε ηγέτη που κυβερνάει, βάζοντας σε μεγάλο βαθμό σε δεύτερη μοίρα τις όποιες πολιτικές διαφορές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συσπείρωση των Ελλήνων γύρω από τον Ιωάννη Μεταξά το 1940, ανεξαρτήτως του αν ήταν προσκείμενοι στη παράταξή του ή όχι.

Ο Mark Rutte, λοιπόν, έχει πλέον επωμιστεί το «βάρος» των μπολιασμένων με τις ευρύτερες ιδέες του Wilders ψηφοφόρων, ένα «βάρος» που δεν μπορεί να αγνοήσει. Βόλεψε η συγκυρία, αλλά αυτό στην πολιτική είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο. Κι αυτό γιατί ο Ολλανδός πρωθυπουργός υπέγραψε κάποια πολιτικά γραμμάτια στους εκ δεξιών του προερχομένων ψηφοφόρων του, τα οποία θα δυσκολευτεί να αποπληρώσει. Οι πολίτες αυτοί, λογικά, θα έχουν την απαίτηση να δουν την συνέχιση μιας αντίστοιχης, όσο τον δυνατόν, συντηρητικής πολιτικής στα επόμενα χρόνια. Όμως, αυτό είναι δύσκολο για τον Rutte για δύο λόγους:

(α) γιατί δεν θα μπορέσει εύκολα να πάει κόντρα στο υπόλοιπο παραδοσιακό του εκλογικό κοινό υιοθετώντας μια πιο κοντινή στο Wilders ατζέντα, αλλά κυρίως γιατί

(β) αυτές οι ιδέες ποτέ δεν ήταν δικές του και ποτέ δεν τις πίστεψε.

Έτσι, τώρα που το σύστημα προσπέρασε προσωρινά τον κίνδυνο που αντιπροσώπευε γι’ αυτό ο Wilders, θα συνεχίσει λογικά την εφαρμογή του προηγούμενου προγράμματος. Αυτό, όμως, θα δώσει πίσω στον Wilders την πολιτική του εκλογική «προίκα» που τελευταία στιγμή του έφυγε.

Με λίγα λόγια, εάν δεν υπάρξει κάποιο ιδιαίτερο απρόοπτο, η επόμενη εκλογική αναμέτρηση στην Ολλανδία είναι πιθανότερο από ποτέ να φέρει στο προσκήνιο εκείνα τα πολιτικά αποτελέσματα που οι σημερινοί «ανακουφισμένοι» εξόρκιζαν. Αν μάλιστα, μέχρι τις επόμενες εκλογές, η συνύπαρξή μας στην Ευρώπη με τους μη προσαρμόσιμους εξ ανατολών «επισκέπτες» μας προσφέρει κάποια νέα τραγωδία, το ποτάμι θα μετατραπεί σε χείμαρρο…

*   Ο Παναγιώτης Α. Καράμπελας είναι Στρατηγικός και Πολιτικός Αναλυτής με εξειδίκευση στην Διαχείριση Κρίσεων.

ΔΙ.Ε.ΣΥ.