Περί Νέας Δομής Ενόπλων Δυνάμεων, Βορειοηπειρωτικού και λοιπών συναφών θεμάτων

Στα πλαίσια της συζήτησης που ξεκίνησε με αφορμή το άρθρο μου «Η Νέα Δομή Ενόπλων Δυνάμεων και η Εθνική μας λήθη», επανέρχομαι σε μια προσπάθεια να απαντήσω στο σχετικό κείμενο που δημοσίευσε ο φιλικός ιστοχώρος strategy reports και σε κάποια σχόλια που έχουν γραφτεί μέχρι την στιγμή αυτή.

Του Παναγιώτη Α. Καράμπελα* - 01/07/2013

Στο κείμενό μου προσπάθησα να προβάλλω μια συγκεκριμένη διάσταση στο θέμα της δομής των Ενόπλων Δυνάμεων αναφορικά με την επικρατούσα άποψη στο χώρο, ότι δηλαδή έχουν εκλείψει οι κίνδυνοι από το Βορρά. Έθεσα, λοιπόν, κάποιους πολύ συγκεκριμένους προβληματισμούς. Περιληπτικά:

- Ποιες στρατιωτικές επιλογές έχουμε για να καλύψουμε στρατιωτικά τον Ελληνισμό ΜΕΣΑ στη Βόρειο Ήπειρο;

- Ποιες είναι οι στρατηγικές μας επιλογές στην πολύ πιθανή περίπτωση που θα δημιουργηθούν δύο μέτωπα ταυτόχρονα εναντίον μας, ανατολικά και βόρεια;

- Ποιες είναι συγκεκριμένα οι αντι-αντάρτικες δυνατότητες της χώρας, ιδιαίτερα σε περίπτωση ύπαρξης δύο ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ μετώπων;

Οφείλω να ομολογήσω ότι μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα σχόλια που ακολούθησαν το άρθρο μου αλλά και το ίδιο το κείμενο του strategy reports. Κι αυτό για τους εξής λόγους:

- Ενώ είναι αυτονόητο πως οι Ένοπλες Δυνάμεις (άρα και η δομή τους) συνδέονται αξιωματικά με την εξωτερική πολιτική, καθώς το ένα είναι η συνέχεια του άλλου όπως μας διδάσκει μεταξύ άλλων και ο Carl von Clausewitz, διατυπώθηκε η άποψη ότι «το άρθρο αφορά κυρίως προβληματισμούς για την εξωτερική πολιτική», σαν να μιλάμε για κάτι διαφορετικό!

- Ως εκ τούτου, δεν γίνεται καμία αναφορά στο Βορειοηπειρωτικό, που είναι και ο κύριος, ουσιαστικά, προβληματισμός του άρθρου.

- Υπάρχει μια επιμονή να γίνεται, από περισσότερους του ενός, συσχετισμός των λεγομένων μου με την λαθρομετανάστευση και την εγκληματικότητα, όταν στο κείμενό μου δεν έκανα απολύτως καμία αναφορά σε αυτά τα ζητήματα!

- Δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά για τις στρατηγικές μας επιλογές (αν υπάρχουν) για την περίπτωση ύπαρξης δύο ταυτόχρονων ξεχωριστών πολεμικών μετώπων.

- Ειδικά σε ένα σχόλιο διαπράττεται μια από τις στρατηγικές «αμαρτίες» κατά Sun Tzu: Υποτιμάται ο αντίπαλος (UCC) και αριθμητικά και επιχειρησιακά με το εξής αστείο: «100 rednecks (μεταφρ. κατσαπλιάδες) με ΑΚ-47 που την είδαν αντάρτες με στοιχειώδη εκπαίδευση». Αν ρωτήσουμε τους Σέρβους πως έχασαν το Κόσοβο, θα έχουμε πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες να ακούσουμε για rednecks…

Για το πρώτο θέμα, περί εξωτερικής πολιτικής κτλ., νομίζω ότι δεν υπάρχει κάτι πέρα από την παραπάνω αναφορά του συσχετισμού αμυντικής πολιτικής και διπλωματίας. Αν αυτά τα δύο τα αναλύουμε ξεχωριστά, διαπράττουμε στρατηγικό σφάλμα.

Αναφορικά με την διάσταση της σχέσης της δομής των ΕΔ με το Βορειοηπειρωτικό και δεδομένου ότι ουσιαστικά δεν εθίχθη το ζήτημα, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να επαναδιατυπώσω τα ερωτήματα που έθεσα.

Πιο συγκεκριμένα, “δεδομένης της ύπαρξης της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας της Βορείου Ηπείρου, ενός γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού «πατήματος» που άλλες χώρες θα…σκότωναν για να έχουν, πως ακριβώς προτιθέμεθα να αντιδράσουμε στην απευκταία, αλλά όχι αδύνατη, εκείνη περίπτωση που ο εθνικισμός της Αλβανίας υπερβεί τα εσκαμμένα και με κάποια αφορμή -που εύκολα μπορεί να βρεθεί- ξεκινήσει μια εθνική εκκαθάριση των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου «για μια εθνικά καθαρή Αλβανία»; ... Και σε μια τέτοια συγκυρία που το δευτερόλεπτο μετράει, αν τελικά επιλέξουμε να επέμβουμε, με ποιες δυνάμεις θα το κάνουμε ακριβώς; ... Και πόσες μέρες θα χρειαστεί η μετακίνηση των επιλεγέντων μονάδων όταν -κυριολεκτικά- κάθε ώρα θα ξεριζώνεται κι ένα ακόμα ελληνικό χωριό της Βορείου Ηπείρου;”

Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν αποστολές που μπορούν να πραγματοποιηθούν από τις Ειδικές Δυνάμεις και άλλες που απαιτούν τακτικές δυνάμεις. Η περίπτωση προστασίας των Βορειοηπειρωτών απαιτεί κυρίως, και περισσότερο στη δεύτερη φάση των επιχειρήσεων, εμπλοκή τακτικών δυνάμεων καθώς η δημιουργία οποιασδήποτε μορφής buffer zone, είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη ή όχι δυνατότητας διασφάλισης και κατοχής εδάφους. Και αυτό δεν είναι δυνατό να υλοποιηθεί από Ειδικές Δυνάμεις ή Δυνάμεις Ταχείας Αντιδράσεως, αλλά από τακτικές δυνάμεις. Αυτό, σε συνδυασμό με την πιθανή ύπαρξη δεύτερου μετώπου, μας αναγκάζει να θέσουμε το ερώτημα «που θα πρωτοπάει και σε τι χρόνους η στρατηγική εφεδρεία της 1ης Στρατιάς;»

Περί της επιμονής να έρχονται στην κουβέντα μας τα μη στρατιωτικά ζητήματα της λαθρομετανάστευσης και της...εγκληματικότητας(!) θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι η αναφορά μου σε αντάρτικο εντός των συνόρων -κυρίως στην Ήπειρο- και στις διάσπαρτες κρύπτες πολεμικού υλικού, δεν αναφέρεται στην κοινή εγκληματικότητα αλλά στην ύπαρξη του Απελευθερωτικού Στρατού Τσαμουριάς (UCC). Τον ακριβή αριθμό των μελών του και το πόσοι από αυτούς είναι ήδη στην Ελλάδα δεν το γνωρίζουμε με ακρίβεια. Οι 100 που είχαν εντοπιστεί από την ΕΥΠ σίγουρα δεν αποτελούσαν το σύνολό του UCC και σίγουρα δεν μιλάμε για άτομα με “στοιχειώδη εκπαίδευση”, αλλά είτε βετεράνους του UCK, είτε νεότερους εκπαιδευμένους από εμπειροπόλεμους βετεράνους.

Σε κάθε περίπτωση, δεν αναφέρομαι σε μικρές ομαδούλες και στον κίνδυνο να προβούν σε μικρής σημασίας ενέργειες στο εσωτερικό της χώρας, αλλά στον κίνδυνο διενέργειας αντάρτικου μεγάλης κλίμακας στο γνωστό στους Αλβανούς πρότυπο του Κοσόβου. Σε αυτές τις συνθήκες, βέβαια, τον πρωτεύοντα ρόλο, φυσικά, θα τον έχουν Ειδικές Δυνάμεις, όμως, είναι αναγκαστική και η εμπλοκή τακτικών δυνάμεων, περισσότερο επικουρικά παρά πρωταγωνιστικά κυρίως για την εξασφάλιση οδικών αρτηριών και κόμβων, στρατηγικών εγκαταστάσεων κτλ. Και φυσικά, δεν έχει κανέναν απολύτως ρόλο η ΕΛ.ΑΣ. στον αντι-αντάρτικο αγώνα εν καιρώ πολέμου ή σε καταστάσεις όπως αυτή που περιγράφουμε, οπότε τα σχετικά σχόλια είναι εκτός θέματος...

Για όσους δε μπορεί να επιμείνουν στα “δεν ειναι δυνατον για 10 μπ@#$δια να απασχολουμε τους καταδρομεις του ΕΣ ουτε για 100 ατομα του UCC να θελουμε τους αλεξιπτωτιστες να λαβουν δραση” να υπενθυμίσω ότι η αναλογία ανταρτών-αντιαντάρτικων δυνάμεων έχει αποδειχθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι άνω του 1/15! Απόδειξη η έως τώρα αποτυχημένη κινητοποίηση που έχει γίνει για τον Κόλα και τους 3-4 συντρόφους του... Προς επύρρωσιν αυτού, σας παραπέμπω στον αγώνα της ΕΟΚΑ και τη νίλα των Βρετανικών στρατευμάτων. Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, ούτε οι αλεξιπτωτιστές να μας φτάνουν...

Τέλος, για το ερώτημα σχετικά με τις στρατηγικές και εν τέλει στρατιωτικές επιλογές της χώρας σε περίπτωση που εν μέσω σύρραξης με την Τουρκία εμπλακούμε στην Ήπειρο σε δεύτερο μέτωπο, θα συνεχίσω να περιμένω κάποιο σχόλιο, πάντα έχοντας ως δεδομένο πως οτιδήποτε συμβεί θα έχει ως πρώτο θύμα την Ελληνική Εθνική Μειονότητα της Βορείου Ηπείρου. Αυτά, υπό το πρίσμα της ανάπτυξης ανατολικά των Δυνάμεων Ταχείας Ανάπτυξης και της 1ης Στρατιάς. Προφανώς, λοιπόν, η αντίδραση των Ενόπλων Δυνάμεων δεν είναι ευθέως συνδεδεμένη με την τοποθέτηση των μονάδων, αλλά στο Ελληνικό παράδειγμα, η ταχύτητα κίνησης (αερομεταφερόμενης και μη) είναι το ζητούμενο και όχι το δεδομένο... Πέρα από αυτό, όμως, η κυρίαρχη τάση αναφορικά με την αναδιοργάνωση των μονάδων του ΕΣ στα βορειοδυτικά σύνορα της χώρας δεν επικεντρώνεται στη δικαιολογία της ύπαρξης ευελιξίας της Δύναμης “Δ” για να μην ανησυχούμε, κάτι που θα είχε ένα νόημα, αλλά επικεντρώνεται στην...απουσία απειλών από το Βορρά! Η στρατηγική στόχευση της απόσυρσης δυνάμεων κυρίως από την Ήπειρο, γίνεται πάνω σε λάθος βάση.

Δεν θέλω να παρεξηγηθώ, ούτε φοβάμαι το...“κράξιμο”. Δεν είμαι υπέρ της διατήρησης ενός αρρωστημένου μοντέλου ανάπτυξης των Ενόπλων μας Δυνάμεων με εκατοντάδες μικρές μονάδες σε κάθε χωριό. Ούτε είμαι λάτρης της στατικής και παθητικής άμυνας, είτε σε διπλωματικό είτε σε στρατιωτικό επίπεδο. Τουναντίον, έχω κινδυνεύσει πολλές φορές να κατηγορηθώ ως...ακραίος για τις απόψεις που εκφράζω αναφορικά με τον πιο “επεμβατικό” τρόπο προστασίας των Βορειοηπειρωτών σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη... Αυτό που υποστηρίζω, είναι η ανάγκη σύνδεσης της Δομής των Ενόπλων Δυνάμεων με την εξωτερική μας πολιτική, την απόκτηση στρατηγικής στην τελευταία και την ανάγκη διατήρησης κάποιων επαρκών τακτικών δυνάμεων στα βόρεια και βορειοδυτικά μας σύνορα, οι οποίες σε συνδυασμό με την Δύναμη “Δ” και τις Στρατηγικές Εφεδρείες της 1ης Στρατιάς, θα είναι σε θέση να μας εξασφαλίσουν την άμυνα στο δυνητικό δυτικό μέτωπο και την σε βάθος εντός της Βορείου Ηπείρου προστασία των Βορειοηπειρωτών σε περίπτωση που χρειαστούν την παρουσία μας...

Θα κλείσω με την εξιστόριση ενός ιδιαιτέρως διαφωτιστικού διαλόγου που έλαβε χώρα στους διαδρόμους του ΟΗΕ μεταξύ ενός Ισραηλινού διπλωμάτη κι ενός Έλληνα στις αρχές τις δεκαετίας του 2000. Εκεί κατά την διάρκεια μιας συνομιλίας μεταξύ των δύο ανδρών, ήρθε η συζήτηση στα γεγονότα του 1997 στην Αλβανία με την κατάρρευση των “πυραμίδων” και την αναρχία που επικράτησε που σε ένα βαθμό παρ’ ολίγο να στοιχίσει την επιβίωση του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Στον εμβρόντητο κι εμφανώς αμήχανο Έλληνα διπλωμάτη διατυπώθηκε η εξής απορία από τον Ισραηλινό ομόλογό του: “Μα τι κάνατε, τότε εσείς εκεί; Γιατί δεν αναπτύξατε τις δυνάμεις σας εν μέσω της αναταραχής σε βάθος 40-60 χλμ. προς δημιουργία μιας buffer zone, με την λογική δικαιολογία της προάσπισης της μειονότητάς σας και των ζωτικών σας συμφερόντων;”...

*  Ο Παναγιώτης Α. Καράμπελας είναι Στρατηγικός και Πολιτικός Αναλυτής, συνεργάτης του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Αναλύσεων (ΕΛ.Κ.Ε.Δ.Α.) και της ραδιοφωνικής εκπομπής «Βόρειος Ήπειρος.GR» στον ΑΡΤ-fm 90,6.