Ο Γόρδιος Δεσμός των τουρκικών προξενείων

Αν υπάρχει κάτι που μας ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα μέλη του ζωικού βασιλείου είναι η ανεπτυγμένη μας ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τα λάθη μας και να προσαρμόζουμε τις τακτικές μας έτσι ώστε να μην τα επαναλάβουμε. Εμείς οι Έλληνες όμως καταφέραμε εκτός από τους δικούς μας νόμους να παραβιάσαμε και αυτούς τους φυσικούς νόμους! Μια τέτοια περίπτωση είναι το...saga του Τουρκικού προξενείου στη Θράκη.

Του Παναγιώτη Α. Καράμπελα*

Τα ποσοστά του τουρκικού κόμματος DEP (Κόμμα Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας) στις τελευταίες ευρωεκλογές αν μη τι άλλο καταδεικνύουν την επιτυχία των προσπαθειών της Άγκυρας στην περιοχή εδώ και πολλά χρόνια. Κι αν τα νούμερα δεν ήταν ακριβώς τα αναμενόμενα γι αυτούς και ο κίνδυνος για την ώρα φαίνεται ακόμα μακρινός, δεν παύουν να αποτελούν μια επιβεβαίωση ότι τουλάχιστον βρίσκονται σε καλό δρόμο. Τα περισσότερα έχουν ξαναγραφτεί πολλές φορές στο παρελθόν και είναι γνωστά. Τα λάθη της ελληνικής πλευράς πολλά εδώ και δεκαετίες, από την απερίσκεπτη απομόνωση του μουσουλμανικού στοιχείου που στην πλειοψηφία του δεν είχε τουρκική συνείδηση, οι κατά καιρούς εγκληματικές αποφάσεις μας στο θέμα της εκπαίδευσης των μουσουλμανοπαίδων, η χωρίς αντίδραση από εμάς συνεχιζόμενη εξαγορά αλλά, κυρίως, ο εκφοβισμός των Πομάκων και των Ρομά που δεν θέλουν το “νταβατζιλίκι” της Άγκυρας, η αναγωγή των σχέσεων με τούρκους τοπικούς “παράγοντες” σε όχημα πολιτικής εξέλιξης για τους πολιτευτές της περιοχής, έως την ανενόχλητη λειτουργία της τουρκικής τράπεζας Ziraat Bank στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. “Λάθη” επιλέγουμε να τα ονομάσουμε, αν και με δυσκολία, καθώς άλλες είναι οι αποχρώσες ενδείξεις για μια σειρά από επιμέρους αποφάσεις που έχουν κατά καιρούς παρθεί στα προαναφερθέντα πλαίσια.

Το μόνιμο και κύριο πρόβλημα, όμως, δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι είναι η πέραν πάσης λογικής ανεξέλεγκτη λειτουργία του Τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής. Το προξενείο λειτουργώντας περισσότερο σαν στρατηγείο της ΜΙΤ και λιγότερο σαν διπλωματική αντιπροσωπεία ενορχηστρώνει όλες τις ενέργειες στην περιοχή. Προπαγάνδα, εξαγορά, εκβιασμούς και εκφοβισμούς των “αντιδραστικών” μη τούρκων, κάθε είδους παρεμβάσεις άμεσες ή έμμεσες στα εσωτερικά τόσο της μειονότητας όσο και ευρύτερα της πολιτικής ζωής της περιοχής. Πέραν αυτού εξάγει...τεχνογνωσία και λειτουργεί και εν είδει συντονιστικού κέντρου κάθε πικραμένου που διεκδικεί κάτι από τη χώρα μας, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το γνωστό “Ουράνιο Τόξο”.

Πρόσφατο παράδειγμα στην τελευταία “Συνδιάσκεψη για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων” που διοργάνωσε ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Σταθερότητα στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), στο Μέγαρο Χόφμπουργκ της Βιέννης, το διήμερο 29-30 Οκτωβρίου, την Μουσουλμανική μειονότητα εκπροσώπησαν 3(!) σύλλογοι (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τούρκων Δυτικής Θράκης, Σύλλογος Επιστημόνων Μειονότητας Δυτικής Θράκης και ο Σύλλογος Αλληλεγγύης & Πολιτισμού Τούρκων Ρόδου – Κω και Δωδεκανήσου) οι οποίοι ήταν συντονισμένοι και αλληλοσυμπληρούμενοι με το γνωστό για την εμμονική ανθελληνική του δράση Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι που δια του κ. Δημητρά εκπροσωπούσε τους Σλαβόφωνους της Φλώρινας. Έχουν υπάρξει πολλές διαμαρτυρίες για αυτές τις δραστηριότητες του Τουρκικού Προξενείου και υπάρχουν αρκετές δραστήριες ομάδες πολιτών που προσπαθούν να αφυπνίσουν τον απλό κόσμο, αλλά κυρίως την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, ομολογουμένως με μικρότερα αποτελέσματα αναλογικά με τη σοβαρότητα των προσπαθειών τους. Ένας από αυτούς τους συλλόγους το Εκπαιδευτικό Κέντρο Γλαύκης, Πομάκοι μουσουλμάνοι που αντιστέκονται στην τουρκοποίησή τους, ήταν ευτυχώς παρόν στην προαναφερθείσα συνδιάσκεψη, κρατώντας κάπως τις ισορροπίες, μαζί με το Σύλλογο Κωνσταντινοπολιτών και τον Εθνικό Σύλλογο Βόρειος Ήπειρος 1914 και τη φιλότιμη συνδρομή της ελληνίδος εκπροσώπου στον ΟΑΣΕ κας Τάνιας Φαλιερού…

Δεν θα μπούμε στο ιστορικό της λειτουργίας του προξενείου καθώς σε γενικές γραμμές είναι γνωστό, αλλά κυρίως γιατί δεν μας αφορά. Δεν θα μπούμε σε αυτές τις λεπτομέρειες, γιατί δεν πρέπει να μπούμε σε νομικίστικες λογικές και δικαιολογίες. Από ένα σημείο και πέρα πρέπει απλά να αποφασίσουμε τι πραγματικά θέλουμε να κάνουμε με τη Θράκη. Την θέλουμε ακόμα ή αλλάξαμε γνώμη; Κι επειδή όλοι θα απαντήσουν φυσικά το πρώτο, δεν γίνεται να αποφύγουμε την καίρια επόμενη ερώτηση: Αν θέλουμε να την κρατήσουμε τι είμαστε πρόθυμοι να κάνουμε; Είναι δικό σου ότι μπορείς να υπερασπιστείς. Και στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι αμιγώς στρατιωτική η υπεράσπιση στην οποία καλούμαστε να προχωρήσουμε. Είναι πρωτίστως πολιτική και διπλωματική. Τα πολλά λόγια, λοιπόν, είναι φτώχεια. Το προξενείο πρέπει να κλείσει τώρα! Όχι να υποβαθμιστεί, όπως αφελώς υποστηρίζουν κάποιοι. Να κλείσει!

Θα ακουστούν επιχειρήματα, βεβαίως, για δήθεν λόγους για τους οποίους αυτό δεν μπορεί να γίνει. Λόγοι “ψύχραιμοι” και “λελογισμένοι”, που όμως επί της ουσίας είναι μια ακόμα έκφανση του γνωστού φοβικού συνδρόμου που κατατρώει την ελληνική εξωτερική πολιτική... Η Συνθήκη της Λωζάνης, η αμοιβαιότητα σχετικά με την ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινουπόλεως και την αντίστοιχη μουσουλμανική της Θράκης κτλ. Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία έχει παραβιάσει την Συνθήκη της Λωζάνης σε τέτοιο βαθμό και έκταση που ουσιαστικά η ίδια την έχει από καιρό πρακτικά ακυρώσει. Βεβαίως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πέσει στη παγίδα και να δεχθεί η Ελλάδα την οποιασδήποτε μορφής επαναδιαπραγμάτευσή της όσο κι αν το επιδιώκει η Άγκυρα. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει και να δεχθούμε την συνέχιση μιας κατάστασης η οποία υπονομεύει τουλάχιστον την κοινωνική αλλά και κατ' επέκταση την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας. Ως εκ τούτου, κάθε κόστος ενός μονομερούς κλεισίματος του προξενείου είναι απολύτως αποδεκτό. Αν θέλουμε να δούμε ψυχρά τα πράγματα ας δούμε τα δεδομένα.

Κατ' αρχήν, πρέπει να πληροφορήσουμε τον αναγνώστη ότι αυτή τη στιγμή η Τουρκία έχει ένα τουρκικό προξενείο περισσότερο στην Ελλάδα, απ' ότι η Ελλάδα στην Τουρκία (το Σισμανόγλειο Μέγαρο δεν θεωρείται προξενείο), κατά παράβαση της διπλωματικής αμοιβαιότητας και με δική μας ανοχή. Τέσσερα έναντι τριών δικών μας. Πρέπει επίσης να γίνει αντιληπτό, ότι πέραν της πρεσβείας μας στην Άγκυρα, δεν έχουμε ανάγκη από καμία άλλη διπλωματική αντιπροσωπεία στη Τουρκία. Τι μπορεί να κάνει για να αντιδράσει, λοιπόν, η Τουρκία; Εκτός από διαβήματα και καταγγελίες στο εξωτερικό που, φυσικά, εκτός από μερικές παραινέσεις, θα πέσουν στο κενό, λογικά θα προχωρήσουν σε αντίποινα στα πλαίσια της αμοιβαιότητας κλείνοντας ένα από τα προξενεία μας, κατά πάσα πιθανότητα αυτό της Κωνσταντινουπόλεως. Ας είμαστε ρεαλιστές. Οι Έλληνες της Πόλης πλέον αριθμούν όχι πάνω από 3000 στην πλειοψηφία τους γέροντες. Δεν υπάρχει τίποτα πλην του γοήτρου και κάποιων -άσχετων, φυσικά, με την διπλωματία- συναισθηματικών λόγων, που να κρατάει το εκεί προξενείο μας ανοιχτό. Αν έπρεπε να είχαμε κάνει κάτι, ας το είχαμε κάνει τότε που έπρεπε με τους διωγμούς των Ελλήνων της Πόλης. Τώρα είναι αργά. Η ουσία έχει χαθεί και δεν ξαναβρίσκεται επειδή κρατάμε μια διπλωματική αντιπροσωπεία ανοιχτή.

Σε αυτήν την περίπτωση βεβαίως πάλι θα έχουμε αναντιστοιχία προξενείων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αν, λοιπόν, προτιμήσει η Τουρκία να τραβήξει το θέμα και να μην δεχθεί την μείωση των προξενείων της χωρίς αντίποινα, τότε μας δίνεται κάλλιστα το δικαίωμα να κλείσουμε και το προξενείο της Θεσσαλονίκης σε αντίποινα για το κλείσιμο του δικού μας στη Πόλη. Κατ' αντιστοιχία, το επόμενο από τα προξενεία μας που θα κλείσουν είναι της Σμύρνης, για να ακολουθήσει από την πλευρά μας το προξενείο τους στη Ρόδο. Εφόσον θέλουν να το τραβήξουν κι άλλο, σειρά παίρνουν το προξενείο μας στην Αδιανούπολη και από πλευράς μας το προξενείο τους στην Αθήνα.

Τραβηγμένο; Υπερβολικό; Καθόλου! Κατ' αρχήν, για πολλούς λόγους, οι περισσότεροι εκ των οποίων πρακτικοί, δεν θα θελήσουν να το φτάσουν μέχρι τέλους και να τα κλείσουν όλα. Ακόμα, όμως, κι αν προχωρήσουν σε όλα αυτά τα “αντίποινα” εμάς πραγματικά μας συμφέρει μια τέτοια αλληλουχία γεγονότων (βλ. κλεισιμάτων...). Κυριολεκτικά δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα. Εν συγκρίσει, μάλιστα, με το τι κερδίζουμε σε επίπεδο πραγματικής προστασίας και της Θράκης αλλά και των Δωδεκανήσων, που παίρνουν...σειρά, η λύση αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί ως μονόδρομος. Θα σταλεί και στην Άγκυρα αλλά και στο σύνολο των “φίλων και συμμάχων” μας το μήνυμα ότι δεν παίζουμε άλλο αυτό το παιχνίδι.

Και για όσους ανησυχούν για τις έμμεσες διευκολύνσεις που μπορούν δυνητικά να παράσχουν οι διπλωματικές αντιπροσωπίες σε πιο ειδικές περιπτώσεις (safe houses, διαπιστευμένοι…ειδικών ρόλων κτλ.), ας μελετήσουν πως λειτουργούν οι Ισραηλινοί π.χ. στο Ιράν που ενώ πολλές πολυτέλειες δεν έχουν, κατάφεραν κατά τα φαινόμενα και στρατολόγησαν εργαζόμενο στο εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου Natanz με πρόσβαση στους υπολογιστές του, όπου με USB(!) και όχι με hacking, εγκατέστησαν μια έκδοση του ιού Stuxnet που πήγε πίσω το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα κατά τουλάχιστον 6 μήνες…

Φυσικά, η δράση των γειτόνων μας δεν θα εκλείψει, όπως και η δική μας άλλωστε... Οι προσπάθειές θα συνεχιστούν. Όμως είναι τελείως διαφορετικό και ευκολότερο γι αυτούς, που έχουν τις γνωστές τους στοχεύσεις στη χώρα μας, να έχουν τέτοιες θεσμικές και υλικές βάσεις και υποδομές στο “χώρο επιχειρήσεων”, και είναι τελείως διαφορετικό και δυσκολότερο να αναγκαστούν να κινηθούν εκ των πραγμάτων υπογείως... Η άλλη επιλογή, βεβαίως, υπάρχει κι αυτή, και δεν είναι άλλη από το να καθίσουμε στα αυγά μας και σε κάθε μια από τις μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις να “εκφράζουμε τον βαθύτατο προβληματισμό μας για τις εξελίξεις στη Θράκη μας”, μέχρι τέλους...

*  Ο Παναγιώτης Α. Καράμπελας είναι Στρατηγικός και Πολιτικός Αναλυτής με εξειδίκευση στην Διαχείριση Κρίσεων.