Κάθε πόλεμος παράγει τεράστιο αριθμό δεδομένων που επιβεβαιώνουν ή ανατρέπουν αντιλήψεις και δόγματα αλλά και που δημιουργούν καινούργια. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη γίνει αφορμή για μια σειρά αναλύσεων και αρκετά σημαντικά έχουν γραφτεί. Εδώ θα παραθέσουμε ακροθιγώς και επιγραμματικά, προσπαθώντας να μη κουράσουμε, τις σημαντικότερες διαπιστώσεις που αφορούν και την Ελλάδα.
Του Παναγιώτη Α. Καράμπελα*
Από τις πρώτες κιόλας ώρες της Ρωσικής εισβολής, η τεράστια σημασία των ακολούθων -χωρίς κάποια σειρά- έγινε προφανής:
- Αντιαρματικά. Η παρουσία σε μεγάλους αριθμούς αντιαρματικών όλων των ειδών, βεληνεκών και μεθόδων καθοδήγησης έπαιξε μεγάλο ρόλο από τις πρώτες ώρες κιόλας της σύρραξης. Η μετέπειτα αποστολή μεγάλων αριθμών αντιαρματικών από διάφορες πηγές και οι μεγάλες επιτυχίες με αυτά, απλά επιβεβαιώνουν τον δυσανάλογα τεράστιο ρόλο τους σε σχέση με το μικρό τους κόστος. Σημαντικό είναι να τονίσουμε την επιχειρησιακή αξία ακόμα και απλών, παλιότερης γενιάς συστημάτων. Άξια λόγου είναι και η χρησιμότητα των αντιαρματικών -μεγαλύτερου βεληνεκούς, κυρίως- και στην επάκτια άμυνα.
- Αντιαεροπορικά συστήματα. Ειδικά τις πρώτες ώρες της σύγκρουσης, όπου η άμυνα της Ουκρανίας ήταν ακόμα ακέραιη, φάνηκε η αξία (ή και η έλλειψη):
α) της ύπαρξης σύγχρονων και όχι παρωχημένων συστημάτων,
β) της αριθμητικής επάρκειας αυτών για την επαρκή κάλυψη σημαντικών στόχων/περιοχών,
γ) η αξία των μικρότερων και μέχρι πρόσφατα περιφρονημένων, “ταπεινών” Α/Α πυροβόλων. Είναι χαρακτηριστικά τα βίντεο των πρώτων ωρών όπου χαμηλά ιπτάμενα μεταφορικά ελικόπτερα πετάνε πάνω από τις στέγες σπιτιών οι κάτοικοι των οποίων απλά τα…βιντεοσκοπούσαν. Αν σε κρίσιμα σημεία της πορείας των ελικοπτέρων υπήρχαν Α/Α ακόμα και .50 αντί των smart phones, οι απώλειες των Ρώσων θα ήταν ακόμα μεγαλύτερες. Ο ρόλος τους δε και στην επάκτια άμυνα δεν πρέπει να υποτιμάται. Τονίζουμε κυρίως τα πυροβόλα για την δυνατότητα εμπλοκής πολλών στόχων ανά γέμισμα και με χαμηλότατο κόστος, με πυρομαχικά που με τη σωστή φύλαξη μπορούν να διατηρηθούν δεκαετίες χωρίς ανάγκη επαναπιστοποιήσεων, συντήρησής τους κτλ.
Ως χώρα χάσαμε ευκαιρίες απόκτησης τέτοιων συστημάτων κυρίως τη δεκαετία του 1990 και με τα Gepard και με τα M163.
- Επάρκεια πυρομαχικών & εφοδίων, αποτελεσματικός εφοδιασμός. Τι τραγικότερο να συνθηκολογήσεις ως ηττημένος, όχι επειδή έχασες σε τακτικό επίπεδο από τον εισβολέα, αλλά επειδή ενώ νικούσες στο πεδίο της μάχης, ξέμεινες από πυρομαχικά και λοιπά κρίσιμα εφόδια ή δεν κατάφερες να τα πας εγκαίρως εκεί που έπρεπε και στους απαιτούμενους αριθμούς; Τα σοβιετικής εποχής πυρομαχικά πυροβολικού της Ουκρανίας έχουν τελειώσει εδώ και καιρό και βασίζεται αποκλειστικά σε δυτικής προέλευσης συστήματα πλέον ή -από τύχη- σε ότι αφήνουν πίσω οι υποχωρούντες, πλέον, Ρώσοι. Το όλο μύθευμα των πολέμων που κρατάνε μερικές ώρες, θάφτηκε στα ερείπια της ανατολικής Ουκρανίας. Αν δεν είσαι έτοιμος για άμυνα μηνών και όχι ημερών ή μερικών εβδομάδων, έχεις προδιαγράψει την ημερομηνία λήξης της άμυνάς σου και της τελικής σου ήττας. Ως γνωστόν, άλλωστε, οι ερασιτέχνες μιλάνε για στρατηγική και οι επαγγελματίες για Διοικητική Μέριμνα.
Υψίστης σημασίας αποδεικνύεται και η δυνατότητα μιας χώρας να διατηρεί γραμμές παραγωγής -και, γιατί όχι, και σε εναλλακτικές τοποθεσίες- των περισσοτέρων αν όχι όλων των κυρίων πυρομαχικών που χρησιμοποιεί.
- Εφεδρεία/απόθεμα εξοπλισμού. Στη Ουκρανία έκαναν την εμφάνισή τους και από τις δύο πλευρές οπλικά συστήματα που υποτίθεται ότι έχουν αποσυρθεί. Το βάθος του οπλοστασίου και των εφεδρειών των ενόπλων δυνάμεων μιας χώρας (πέραν φυσικά των προαναφερθέντων αποθεμάτων πυρομαχικών), μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ νίκης και ήττας σε πολεμική αναμέτρηση μεγάλης διάρκειας.
- Έφεδροι, Εκπαίδευση & Ατομικός εξοπλισμός. Οι θλιβερές εικόνες της πρόσφατης Ρωσικής επιστράτευσης όπως και των Ουκρανών πολιτών τις πρώτες ημέρες του πολέμου, όπου με καθημερινά ρούχα να περίμεναν πίσω από στρατιωτικά φορτηγά στο Κίεβο να παραλάβουν ένα ΑΚ-47, ένα chest vest και μερικά πυρομαχικά και να μαθαίνουν επί τόπου το χειρισμό του όπλου στο πεζοδρόμιο, πρέπει να εντυπωθούν στο μυαλό μας ως παραδείγματα προς αποφυγήν. Η δε μετέπειτα οργάνωση στον εν λόγω τομέα και οι επακόλουθες επιτυχίες των Ουκρανών εφέδρων στο πεδίο της μάχης, καταδεικνύει την αξία του πο-λίτη/οπ-λίτη, που ως γνωστόν και σοφά είναι επί της ουσίας η ίδια αρχαιοελληνική λέξη, η μια αναγραμματισμός της άλλης με την αλλαγή θέσεως μεταξύ τους των δύο πρώτων γραμμάτων. Μοιραία οι Ένοπλες Δυνάμεις θα χρειαστούν ενίσχυση από τους πολίτες της χώρας, ειδικά σε μακροχρόνιες συρράξεις οι οποίες πλέον δεν μπορούν να αποκλειστούν.
Η χώρα μας σε ποια κατάσταση βρίσκεται στον εν λόγω τομέα; Κάθε πότε εκπαιδεύεται η εφεδρεία, με εξαίρεση ίσως τους Εθνοφύλακες; Δυστυχώς, γνωρίζουμε την καταθλιπτική απάντηση…
Οι εικόνες δε των άρτια εξοπλισμένων σε ατομικό επίπεδο Ουκρανών στρατιωτών, δείχνει το δρόμο και για την Ελλάδα, με κάθε σύγκριση να είναι περιττή. Κάποιες προσπάθειες έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά απέχουμε πάρα πολύ από το σημείο που θα έπρεπε ήδη να είμαστε…
- Νυχτερινός Αγώνας. Ξεχωριστή αναφορά αξίζει στο συγκεκριμένο τομέα. Δεν είναι δυνατόν όταν η τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα να επιχειρούμε τη νύχτα, με σχετική άνεση μάλιστα, να μην έχουμε εκμεταλλευτεί πλήρως το σκοτάδι. Να μην μπορούμε να δούμε τον εχθρό που έρχεται ή να μην μπορούμε να αντεπιτεθούμε για να πάρουμε πίσω εδάφη που έχουμε χάσει.
- Ασφάλεια Επικοινωνιών. Αν δεν ήταν οι ξένες δυνάμεις με την συνεισφορά τους σε υλικά και πληροφορίες και η προσφορά του Starlink του Elon Musk, η Ουκρανία δεν θα ήταν σε θέση να κάνει το θαύμα που βλέπουμε τις τελευταίες εβδομάδες με την απελευθέρωση μεγάλων κομματιών της ανατολικής πλευράς της χώρας. Η καταστροφή κρίσιμων υποδομών και εγκαταστάσεων και δευτερευόντως ο ηλεκτρονικός πόλεμος, τουλάχιστον στις πρώτες φάσεις του πολέμου, σχεδόν “τύφλωσε” την Ουκρανική ιεραρχία και κινδύνευσε η άμυνα της χώρας, μέχρι να αποκατασταθούν έστω και μερικώς οι επικοινωνίες. Η ανικανότητα και ο ανέλπιστα ελλιπής εξοπλισμός των Ρώσων βοήθησε να μη χαθούν όλα εκείνες τις πρώτες κρίσιμες ώρες, αλλά δεν μπορείς να βασίζεσαι σε τέτοιους τυχαίους παράγοντες αν θέλεις να κερδίσεις ένα πόλεμο.
- Στρατιωτικές Πληροφορίες. Κατά μια έννοια συνέχεια της πιο πάνω κατηγορίας, αλλά με τη δική της σημασία, είναι οι στρατιωτικές πληροφορίες είτε μιλάμε για στρατηγικό είτε για τακτικό επίπεδο. Μετά τη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας το 2020, η δράση σε όλα τα κλιμάκια (από ομάδα μάχης μέχρι το στρατηγικό επίπεδο) των drones και των UAV, κατέδειξε έναν νέο παράγοντα στη πορεία προς τη νίκη, για όποιον τα εκμεταλλεύεται όπως πρέπει. Ο τρόπος και η ευκολία με την οποία αποκαλύπτονται κρίσιμοι στόχοι και ακριβά συστήματα από δυσανάλογα φτηνά drones και η ευκολία καταστροφής τους είτε από τα ίδια ή είτε από περιφερόμενα πυρομαχικά, είτε από το πυροβολικό πρέπει να μας προβληματίσουν, διότι στο τομέα αυτό απλά υστερούμε. Η αξία της δορυφορικής παρατήρησης, θεωρώ, ότι δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη ανάλυση…
- Έλεγχος Πληροφορίας – Προπαγάνδα. Αυτός ο τομέας συνήθως παραβλέπεται (όπως και η προαναφερθείσα Διοικητική Μέριμνα) καθώς πολλοί επικεντρώνονται στα πιο “μάχιμα” ζητήματα εξοπλισμών κτλ. Όποιος έχει παρακολουθήσει στενά, όμως, την εξέλιξη της σύγκρουσης θα διαπίστωσε το τρόπο με τον οποίο η κάθε πλευρά προσπαθεί να επηρεάσει τη ψυχολογία του αντίπαλου στρατιωτικού προσωπικού, του πληθυσμού αλλά και της πολιτικής ηγεσίας, όπως και την εικόνα της πραγματικότητας που προβάλλεται στο εξωτερικό. Ο έλεγχος των πληροφοριών, εντός της χώρας (λόγω της ύπαρξης πολλών “καλοθελητών”) και εκτός, πρέπει να είναι αδιάκοπος, όπως και τα κατάλληλα αντανακλαστικά όπου απαιτείται κάποια αντίδραση, για να μην επιτραπούν αιφνιδιασμοί. Αυτό, όμως, πρέπει να έχει προετοιμαστεί μεθοδικά -όπως και ουσιαστικά όλα όσα έχουμε αναφέρει- από τη περίοδο της ειρήνης…
- Πολιτική Προστασία - Προετοιμασία πληθυσμού. Ο στρατός μάχεται, όμως και ο υπόλοιπος πληθυσμός πρέπει να μπορεί να βοηθήσει αλλά και να προστατευτεί. Η σωστή αξιοποίηση πολιτών με κρίσιμες μη στρατιωτικές ειδικότητες, από γιατρούς, νοσοκόμους μέχρι χειριστές βαρέων οχημάτων και τεχνίτες που θα βοηθήσουν στη διαχείριση π.χ. πληγμάτων σε αστικά κέντρα ή κρίσιμες υποδομές, πρέπει να έχει προβλεφθεί με πάσα λεπτομέρεια. Άλλωστε, αποτελεί Αρχή ότι η διαχείριση μιας κρίσης ξεκινάει πριν την εκδήλωσή της. Οι δημόσιες υπηρεσίες και λοιποί φορείς οφείλουν να γνωρίζουν με ακρίβεια χορογραφίας…Bolshoi το τι ακριβώς θα πρέπει να πράξουν και κατά την προετοιμασία της κρίσης/πολέμου (εφόσον δεν υπάρξει απόπειρα αιφνιδιασμού από τον εχθρό) και μετά από την εκδήλωση αυτής/ού.
Η έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών είναι ανυπολόγιστης αξίας και μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές αλλά και να συνδράμει στην διατήρηση του ηθικού του πληθυσμού της χώρας.
Μαζί με την κατάρρευση του μύθου των “σύντομων πολέμων” έχουν καταρρεύσει και τα φληναφήματα περί πολέμων που “δεν διεξάγονται πλέον σε χαρακώματα αλλά με κουμπιά”, των μελλοντικών πολέμων που “δεν θα είναι με όπλα πλέον, αλλά οικονομικοί” κτλ. Σε αυτό το πλαίσιο επανήλθε στο προσκήνιο και η αξία των καταφυγίων σε αστικά κέντρα, κάτι που ειδικά οι Σκανδιναβικές χώρες δείχνουν να μην έχουν ξεχάσει και κάποιες συνορεύουσες με τη Ρωσία, όπως η Πολωνία, να το ανακαλύπτουν ξανά σήμερα. Θεωρώ για ευνόητους λόγους, ότι θα ήταν καλό να μην γίνει καμία αναφορά για το τι συμβαίνει με το συγκεκριμένο θέμα στην Ελλάδα, αφού ο γράφων τυγχάνει -σε ανύποπτο χρόνο- να έχει ερευνήσει σε μεγάλο βαθμό το εν λόγω ζήτημα…
Και μια τελική παρατήρηση: Σε όσα μας δίδαξε αυτός ο πόλεμος θα ήταν παράλειψη να μη γίνει κάποια αναφορά στην απαιτούμενη στάση της όποιας πολιτικής ηγεσίας θα κληθεί να διαχειριστεί τη τύχη της χώρας και του έθνους που -κανονικά- πρέπει να ΥΠΗΡΕΤΕΙ (και όχι το αντίστροφο). Η πολιτική ηγεσία, αλλά και όλος ο πολιτικός κόσμος στο σύνολό του, οφείλει να είναι ενωμένος, να δίνει το βέλτιστο παράδειγμα και να κρατήσει ψηλά το ηθικό και των Ενόπλων Δυνάμεων και των πολιτών. Οφείλει να εμπνεύσει στο εσωτερικό, αλλά και να δείξει στο εξωτερικό αποφασιστικότητα για άμυνα, μειώνοντας την διάθεση φίλων και “φίλων” να πιέσουν για…“φρόνιμες” επιλογές τύπου π.χ. Ιμίων.
Πάνω απ’ όλα, αν υπάρχει κάτι που πρέπει να κρατήσουμε σε αυτό το θέμα από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι η σημασία της υπομονής, της επιμονής και της προσήλωσης στον απόλυτο τελικό Αντικειμενικό Σκοπό (ΑΝΣΚ) που είναι η ΠΛΗΡΗΣ & ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ εκδίωξη του εχθρού από τα πάτρια εδάφη, όσες θυσίες, χρήμα και χρόνο κι αν αυτό απαιτήσει!
Τίποτα, όμως, δεν γίνεται εν κενό. Η ετοιμότητα αυτού του είδους σφυρηλατείται καθημερινά, από το καιρό της ειρήνης, με Εθνική Παιδεία και το συντονισμό ολόκληρου του Έθνους στο δικό του Εθνικό Όραμα. Εφόσον, όμως, υπάρχει…
* Ο Παναγιώτης Α. Καράμπελας είναι Γραμματέας Εξωτερικής Πολιτικής της ΝΕΑΣ ΔΕΞΙΑΣ, μέρους του συνασπισμού κομμάτων ΕΘΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, και Διεθνολόγος με εξειδίκευση στην Διαχείριση Κρίσεων.
https://neadexia.gr/10-1-didagmata-polemos-oukrania/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου